Hiện trạng ngày nay Tiếng Anh thường được dạy ở các trường học theo giáo trình của bộ giáo dục, điểm mạnh việc này là các bạn học sinh chỉ giỏi được ở mặt ngữ pháp và yếu nhất phần nói (Speaking) nhưng đây lại là phần quan trọng nhất ở ngoài đời. Ngoài ra nhưng ai muốn học ngôn ngữ này mình nghĩ các bạn đều biết chi phí rất đắt để học, và không phải ai cũng có thể xuống tiền, chưa kể còn sẽ không hiệu quả. Vậy thì hôm nay hãy theo chân mình tìm hiểu thử xem với 0đ mọi người sẽ đi được bao xa nhé!
Tổng quan về 4 kĩ năng Tiếng Anh: Reading, Writing, Speaking và Listening
Reading (Đọc)
Luôn luôn có trong bài thi chứng chỉ Tiếng Anh hoặc bài kiểm tra ở trường, được chia ra nhiều dạng bài làm, có thể là 1 đoạn văn ngắn-dài, hoặc theo hình thức đáp án chọn ABCD… Đây là kỹ năng được xem như nguồn tài nguyên khổng lồ nếu bạn muốn có khoản vốn từ đáng để ngưỡng mộ, kỹ năng đọc tốt cũng hỗ trợ rất nhiều cho Writing.
Writing (Viết)
Mục này xem như kiểm tra cách bạn hành văn trong khi học Tiếng Anh vì vốn dĩ văn nói và viết là 2 mục khác nhau, đương nhiên sẽ có rất nhiều chủ đề được đưa ra và bạn bắt buộc phải hoàn thành. Nếu bạn theo học thuật thì đây là mục rất cần thiết.
Speaking (Nói)
Là kỹ năng để bạn thể hiện thông qua lời nói như thuyết trình, giao tiếp, đàm phán…
Listening (Nghe)
Đây cũng được xem là phần đáng sợ nhất cho những ai học ngoại ngữ không chỉ riêng Tiếng Anh, người học đều hay nói vui là “tui bị điếc” khi không nghe được. Nghe là kĩ năng bạn cần làm quen với âm thanh, ngữ điệu của dân địa phương, khi nghe tốt thì phần vốn từ của bạn chứng tỏ cũng lên kha khá rồi đó, nên nhớ nghe được chưa chắc là bạn phản xạ được sau khi tiếp thu thông tin, nhưng nếu bạn phản xạ được ngay lập tức chứng tỏ bạn vừa nghe+phản xạ tốt.
Bạn có thể để ý trình tự trong lộ trình học Tiếng Anh này mình đề cập là Reading, Writing, Speaking, Listening chứ không phải Listening, Speaking, Reading, Writing như mọi người vẫn truyền tai nhau. Mục này mình sẽ giải thích rõ hơn ở cuối bài nha. Bây giờ sẽ gợi ý lộ trình tự học cho mọi người, lưu ý đây chỉ là tham khảo nếu thấy hợp cứ theo, trong quá trình thêm bớt thì mọi người vẫn có thể xem phương nào phù hợp bản thân!
Bắt đầu học Tiếng Anh: đơn giản cùng với IPA
IPA là gì?
IPA (International Phonetic Alphabet) là bảng phiên âm quốc tế, những người mới bắt đầu học thì điều đầu tiên cần làm là nuốt bảng này. Bảng này không giống mặt chữ cái tiếng Việt mà kí hiệu bằng Latin. Với 44 âm tiếng Anh bao gồm 20 nguyên âm (vowel sounds) và 24 phụ âm (consonant sounds).
Mặc dù trong bảng có đến 44 ký tự nhưng thực chất chỉ cần học-ghi nhớ 16 ký tự: /ɪ/, /i:/, /ə/, /ɜ:/, /ʊ/, /u:/, /ɒ/, /ɔ:/, /ʌ/, /æ/, /ɑ:/, /tʃ/, /dʒ/, /θ/, /ʃ/, /ʒ/. Số còn lại y chang tiếng tiếng Việt.
Nguyên tắc phát âm trong Tiếng Anh
Lên xuống
Lên giọng và xuống giọng cần thiết trong việc bạn truyền đạt hay kể cả giao tiếp thường ngày. Bạn hãy ngẫm lại thường MC dẫn chương trình ngữ điệu sẽ có lên xuống nhằm tạo cho người nghe một cách tự nhiên mà không quá gò bó, còn nếu họ dẫn chương trình với chất giọng 1 hàng ngang, bạn sẽ cảm thấy thế nào? Bạn luyện được ngữ điệu “lên giọng xuống giọng” thì sẽ hình thành đồ thị hình sin chứ không phải 1 hàng ngang nhàm chán, vô vị.
Trọng âm của từ
Trọng âm của từ xuất hiện ở từ có 2 âm tiết trở lên, và cách nhận biết trọng âm từ là khi bạn tìm kiếm trên từ điển sẽ có dấu “ ‘ “, dấu nằm trước chữ nào thì nhấn giọng ở chữ đó.
Ví dụ:
quả chuối: banana /bəˈnɑː.nə/ có dấu ‘ nằm trước chữ n thì khi đọc nhấn mạnh là BAnana.
thông tin: information /ˌɪn.fəˈmeɪ.ʃən/ có dấu ‘ nằm trước chữ m thì khi đọc nhấn mạnh là inforMAtion.
Âm đuôi (ending sounds)
Âm đuôi là 1 trong những phần quan trọng khi phát âm, ví dụ như đuôi /s/, /es/, /ed/, bỏ sót âm cuối cũng khiến người nghe hiểu lầm sang ngữ cảnh khác hoặc khác về số liệu mà bạn muốn truyền đạt.
Ví dụ: cats /s/, dogs /z/, walked /t/.
Người Việt rất hay bỏ âm đuôi vì không quen miệng, nên khi học hãy hết sức lưu ý nhé.
4 kênh Youtube có thể tham khảo khi học IPA
Thầy Thắng Phạm: 44-47 ÂM IPA – Trọn bộ phát âm tiếng Anh & phiên âm tiếng Anh
Thầy Dan Hauer: 42 ngày phát âm
Rachel’s English: Learn the IPA
Sun&Moon: The American accent Course – 50 rules you must know
Bắt đầu chính thức sống với Tiếng Anh nè
Xong IPA thì nên làm gì tiếp?
Sau khi học xong IPA bạn có thể bắt đầu chủ đề bạn thích như family (gia đình), travel (du lịch), animals (động vật),… để học từ vựng+phát âm, mỗi ngày luyện ít nhất 30p để tai quen cảm âm.
Hoàn thành chắc chắn, bạn tìm kiếm những video ngắn để học từ vựng+nghe, có thể xem các hoạt hình ngắn trên youtube nha, mới bắt đầu hãy cứ như em bé.
Ngoài ra bạn có thể học thêm về ngữ pháp “12 thì” trong Tiếng Anh để hiểu thêm về các ngữ cảnh của thì. Đây cũng là mục không thể bỏ qua khi học ngoại ngữ.
Listening-Writing-Reading-Speaking
Bạn vẫn kiên trì đọc tiếp đến đây thì chúc mừng, chúng ta sắp xong lộ trình rồi!
Mình không khuyến khích những bạn mới học đã bắt đầu luyện Listening (Nghe).
Vì sao?
Vì trình tự Nghe Nói Đọc Viết chỉ có thể dành cho trẻ em. Bạn cứ nghĩ lại trong quá trình bạn trưởng thành, mới chào đời cho đến lúc bắt đầu có chút nhận thức xung quanh, bạn không thể nói được liền, bạn chỉ có thể nghe để tiếp nhận thông tin một cách tự nhiên, sau đó khi lớn thêm chút nữa bạn đã có thể nói bập bẹ, rồi đi học để tập viết, học bài, bla bla… Đúng không? Vậy khi bạn đã trưởng thành hẳn thì sao? Bạn có nghĩ trình tự như thế phù hợp với bản thân không nhỉ?
Mình xin khẳng định là hoàn toàn KHÔNG. Não bộ bạn đã có nhận thức của người trưởng thành thì việc bạn luyện nghe trước khi mới bắt đầu “gà mờ” chỉ là cách nghe thụ động và bạn sẽ hoàn toàn không hiểu vấn đề đang nói đến là gì. Nếu bạn không tin, có thể thử điều này trong vòng 1 tuần, thậm chí cả tháng cũng được luôn. Mở youtube kênh của các blogger hoặc những thứ chỉ có tiếng Anh, bạn sẽ hiểu những điều mình đề cập nãy giờ.
Tiếp theo mình sẽ có cách khi bạn vững cơ bản, luyện 1 skill nhưng được cả 4:
Bạn hãy mở 1 video về chủ đề bạn thích, ví dụ mình thích idol Kpop đặc biệt là Jennie, mình sẽ lên Youtube tìm kiếm chị này.
Vì mới bắt đầu nên hay chọn video ngắn dưới 5p thôi nha, cùng lắm là 10p, làm thế bạn sẽ đỡ nản hơn xem cả 1 video dài ngoằng.
Ở Youtube khi bạn lướt xuống dưới nhấn vô mục “Hiện bản chép lời” và nó sẽ được hiển thị scripts của video như phía tay phải trong hình “Bản chép lời”.
- 1 là bạn có thể xem hết video ở 1-2 lần đầu.
- 2 là bạn dừng video để đọc scripts, có thể đọc trên Youtube hoặc đánh máy hoặc viết ra giấy, tùy bạn chọn lựa.
- Cho video chạy như thường và check lại xem bạn nghe được những gì, từ nào phát âm chưa đúng thì sửa lại, sau đó nghe lại cả câu để nhấn nhá như thế nào.
- Hãy học thuộc từng câu scripts theo từng bối cảnh
=> Việc bạn cần làm ở mục này là tập trung vào scripts, hiểu hết nghĩa và phát âm chuẩn, cứ lặp lại 3 bước để tăng vốn từ và ghi nhớ từ. Đừng quên ở bước cuối học từ theo ngữ cảnh nhé.
=> Nếu bạn đã đọc hiểu hết scripts nói gì thì việc tiếp theo chỉ cần viết lại những gì bạn đã-hiểu, nó như cách bạn tóm tắt văn bản ghi nhớ trình tự mặt chữ trong câu.
Và hãy đọc lại mục này thì bạn sẽ hiểu tại sao luyện 1 skill nhưng được cả 4.
Tại sao mình nói Reading-Writing-Speaking-Listening là trình tự xuất sắc tuyệt đối khi học Tiếng Anh?
Đọc là kỹ năng Vua, giúp bạn chủ động tiếp cận bất kì chủ đề, hấp thụ vốn tiếng Anh khổng lồ, bổ sung lối hành văn, luyện tập phát âm, vì trong vô thức khi bạn đọc bạn sẽ có thể đọc to từ đó chứ không chỉ mỗi đọc thầm trong đầu. Đặc biệt, Đọc là tiền đề để học Viết, Nói, Nghe.
Viết: có thể gian cho bạn sắp xếp câu/từ/liên kết từ, ý tưởng xây dựng mạch hành văn, nhận biết mặt chữ, đúng chính tả. Đặc biệt: Viết tăng cường khả năng ghi nhớ giúp nói hay, nói tốt.
Nói: đại diện cho phản xạ. Chỉ có thể nói được những thứ đã học và nhớ trước đó. Đặc biệt: nếu đầu không nhớ chữ nào thì bạn không thể nói được.
Nghe: đây là kĩ năng chỉ dùng để kiểm tra lại những gì đã học. Ví dụ bạn đã nghe qua câu giới thiệu “My name’s Mary”. Mặc dù bạn không trong cuộc hội thoại đó nhưng bạn vốn dĩ đã học qua giới thiệu bản thân rồi, cho dù bạn nghe lướt qua bạn vẫn có thể nhận định người đang giới thiệu tên là Mary mà không phải Peter.
Học nhanh bằng phương pháp Spaced Repetition (lặp lại ngắt quãng)
Đây là phương pháp đơn giản nhất và hiệu quả, thông dụng với người học.
Học “Spaced Repetition” là bạn học thuộc hết những gì cần học, sau đó hãy nghỉ ngơi tầm 5-10p rồi ôn lại mà không cần nhìn sách vở, cứ lặp đi lặp lại, nếu bạn quá thuộc lòng vậy cách khoảng thời gian dài như 1-2 ngày chẳng hạn.
3 lưu ý khi tự học Tiếng Anh
- Hãy kiên trì bằng kỷ luật: đề xuất cho mình mỗi ngày nên học trong bao lâu, 30-45p cũng được chứ đừng 3 tiếng rồi bỏ luôn. Tốt nhất hãy có thời khóa biểu trong tuần để biết ngày hôm đó học gì rồi chỉnh sửa thời gian hợp lý với trình độ.
- Đừng ngại: mới học việc ngại ngùng là một điều thiệt thòi cho bản thân, hãy mở lòng để học nếu có người sẵn sàng sửa cho bạn, bạn sẽ tiến bộ rất nhiều đó.
- Đừng chỉ mãi một mình: bạn có thể kiếm thêm group học tập trên Tiktok, Facebook hoặc Discord, vì có rất nhiều người tự học và họ muốn lập group để cùng nhau trau dồi, đừng ngần ngại mà hãy tham gia nha.
Gợi ý thời khóa biểu học Tiếng Anh cho người mới bắt đầu
| Ngày | Kĩ năng | Hoạt động gợi ý | Đề xuất |
| Thứ 2 | Nói+Nghe | Luyện bảng phiên âm IPA (8 phiên âm bất kì trong 16 phiên âm mình đã đề cập). | Có thể search trên Tiktok kênh nào uy tín rồi học, mình đã đề xuất 4 kênh Youtube về IPA cho bạn rồi. |
| Thứ 3 | Nói+Nghe | Tiếp tục luyện thêm 8 phiên âm, sau khi hoàn tất hãy ôn lại tổng 16 phiên âm. | Chia theo từng giai đoạn để ôn, không nhất thiết học hết liên tục. Ví dụ 30p bạn học 4 âm, hãy nghỉ ngơi 5-10p rồi bắt đầu học tiếp. |
| Thứ 4 | Đọc | Hãy chọn chủ đề bạn thích và học từ vựng đơn giản. | Mình thích động vật, mình sẽ tìm kiếm “từ vựng về động vật trong tiếng Anh” |
| Thứ 5 | Đọc | Học những mẫu câu giới thiệu bản thân. | Có thể học thuộc như tên, tuổi, sống ở đâu, địa chỉ nhà… |
| Thứ 6 | Viết | Ôn tập từ vựng đã học bằng cách ghi chép. | Có thể viết ra giấy hoặc sử dụng flashcard để hỗ trợ (Quizlet). |
| Thứ 7 | Nghe | Nhại lại những mâu câu đơn giản,từ vựng đã học, xem hoạt hình ngắn bằng tiếng Anh. | Tìm kiếm trên Youtube “Go Go 6 level” hoặc Learn English for children, khi bạn đã quen có thể xem cut sitcom Friends để trau dồi thêm từ vựng và nghe cách bản ngữ nói chuyện. |
| Chủ Nhật | Tự do | Xem vlog hoặc sitcom để giải trí, nhớ phải là tiếng Anh, hãy xem giai đoạn này không chỉ là học mà còn là “sống” với ngôn ngữ. | Có thể xem vlog về đời sống của những bạn Châu Á du học nha, accent rất dễ nghe, đề xuất cho mọi người kênh “Michelle Choi”, “Jenn Im”, “Briddy”, “Joyce Sin”… |
Kết luận
Chỉ với 0đ vẫn nói được Tiếng Anh lưu loát nếu bạn bắt đầu ngay hôm nay. Hãy nhớ việc học là mãi mãi, không thể đi đường tắt trừ khi bạn là một thiên tài với IQ 300, vì vậy hãy cứ từ từ nhé, ai cũng đều bắt đầu từ con số 0. Học thêm điều mới sẽ giúp bạn mở thêm cánh cổng tương lai phía trước. Chúc cho mình và cả bạn đều luôn thành công, tiền đồ như gấm! Cảm ơn bạn đã cùng mình đi đến cuối hành trình.
